Experimenteren om te leren concentreren

Er is geen 'one-size-fits-all' plan om je leerlingen te leren zich te concentreren. Het is voor iedereen anders wat er wel en niet werkt. En wat werkt, daar kun je alleen maar achter komen door te proberen en te experimenteren.

Wanneer ik tegen leerlingen vertel dat we gaan proberen wat er wel en niet voor ze werkt, dan zie ik vaak opluchting. Ze gaan iets proberen: als het werkt is dat super fijn en dan gaan we daarmee door. Werkt het niet, niks aan de hand, dan probeer je gewoon wat anders. Je gedrag veranderen en dingen op een andere manier aanpakken is spannend. Je weet nog niet wat het je oplevert en je weet al dat het niet altijd makkelijk zal zijn. Wanneer leerlingen daarbij ook het gevoel hebben dat ze hun gedrag op een bepaalde manier moeten veranderen, dan is de kans op weerstand of ja zeggen - nee doen groot.

Door de instelling: we gaan op zoek naar wat werkt voor jou, zijn leerlingen veel meer gemotiveerd en staan ze er meer voor open om met hun concentratie aan de slag te gaan.

Soms hebben de professionals die deze tieners begeleiden, 'moeite' met proberen. Ze vinden het te vrijblijvend en zijn bang dat er te weinig gebeurt. En/of ze hebben liever dat de leerling gewoon hun advies opvolgt en doen wat zij zeggen omdat ze weten wat werkt. Dat kan effectiever lijken, maar dat is het niet, zeker niet op de lange termijn.

Proberen is in dit geval ook niet vrijblijvend. Voorwaarde is dat de leerling dingen gaat proberen. Met blijven doen wat je altijd doet, verbeter je geen concentratie. Als proberen de voorwaarde is, dan is het vrijblijvende eraf, de leerling zal in actie moeten komen. De drempel om in actie te komen is wel laag genoeg, omdat de leerling zelf kan kiezen wat hij gaat proberen en als iets niet werkt, kan hij iets anders proberen.

Het is belangrijk om hierover in gesprek te gaan. Waarom werkt iets wel of niet? Hoe zou het nog beter kunnen werken?
Werkt het niet, dan ga je met de leerling in gesprek over wat hij dan wel denkt dat helpt. Werkt het wel, dan kun je bespreken hoe de leerling er een gewoonte van kan maken.

Misschien werk jij met een groep of klas leerlingen en vraag je je nu af of dit ook in een groep toe te passen is. Dat is het zeker. Je gaat dan met de groep het experiment aan. Er zijn algemeen geldende principes die helpen bij het vergroten van de concentratie. Denk aan je omgeving en rituelen die je in kunt zetten. Alleen hoe die omgeving er dan uitziet en welke rituelen helpen, dat is voor iedereen anders. Je kunt met de groep het experiment doen over welke omgeving concentratie verbeterend werkt. Als je dit één op één met een leerling doet, dan heeft dit het voordeel dat je tijd hebt om hier met de leerling over in gesprek te gaan. Dit in een groep doen, heeft zeker ook voordelen. Zo kunnen er ideeën met elkaar gedeeld worden, en het stimuleert wanneer je ergens samen mee bezig bent. Als je anderen dingen ziet proberen, dan stimuleert dit om het zelf ook te gaan doen.

Voorbeeld: volg mijn advies op:
Je vertelt de leerling dat deze zijn telefoon weg moet leggen wanneer deze wil leren zich beter te concentreren. De leerling gaat in de weerstand en gaat allemaal redenen noemen waarom dit niet mogelijk is. Of de leerling zegt dit te gaan doen, maar doet het niet als het erop aankomt.

Voorbeeld: we gaan experimenteren met wat werkt voor jou:
Je laat de leerlingen een opdracht doen waarbij ze inzicht krijgen in eigen gedrag. Ze gaan 15 minuten aan de slag en houden ondertussen door te turven bij waardoor ze afgeleid raken. Na die tijd vraag je de leerling te kijken naar wat opvalt en stelt de vraag 'Als we deze opdracht nog een keer doen, wat zou jij dan in je omgeving aan kunnen passen om minder vaak afgeleid te raken?'. Met deze aanpassing doe je dezelfde opdracht nog een keer. (Grote kans dat die aanpassing iets met een telefoon te maken heeft ;))

Wat vraagt het begeleiden hiervan van jou?
- Basiskennis rondom concentratie en het brein;
- 'een rugtas vol met experimenten', welke je kunt gebruiken om informatie aan jouw leerlingen te kunnen geven en ze keuzes te kunnen bieden;
- gespreksvaardigheden (1-op-1 en in een groep).

Wil jij hier meer over weten en leren? Dit (en nog veel meer) leer je tijdens de training concentratiecoach.