Leren en plannen leer je niet zomaar, dat heeft tijd nodig!

Middelbare scholieren die niet kunnen plannen en niet weten hoe te leren. Helaas een veelvoorkomend probleem. Wat is het gevolg van niet kunnen leren en plannen?

• Stress - dingen zijn niet af of moeten op het allerlaatste moment nog gebeuren.
• Frustratie - veel tijd besteed aan het leren voor een toets, maar toch een onvoldoende.
• Steeds minder zelfvertrouwen - het overzicht kwijt, niet weten hoe een opdracht aan te pakken, weer een onvoldoende, allemaal dingen die je zelfvertrouwen natuurlijk geen goed doen.
• Ruzie thuis - gesprekken die alleen nog maar over school/huiswerk gaan, ouders die wel willen helpen, maar niet goed weten hoe.
• Motivatieproblemen: al bovenstaande punten zorgen voor het verliezen van de motivatie. Het plezier in leren is weg. Er ontstaat een negatieve spiraal met als mogelijk gevolg: blijven zitten of afstromen naar een lager niveau. 

Super zonde en ook helemaal niet nodig. Leren en plannen is namelijk te leren! Dit heeft alleen tijd nodig. In dit blog lees je waarom dit tijd nodig heeft. Waarom ik sta voor een begeleiding van minimaal 3 maanden en niet geloof in kortdurende trainingen.

1. Vaardigheden aanleren heeft tijd nodig:

Voor het maken van huiswerk zijn er heel veel vaardigheden nodig. Het heeft tijd nodig om deze vaardigheden aan te leren. Kijk bijvoorbeeld naar plannen. Dit is zo complex. Met alleen een planning kunnen maken, ben je er nog lang niet. Deze planning moet ook nog uitgevoerd worden. Er moeten prioriteiten bepaald worden. Het is regelmatig nodig om de planning weer aan te kunnen passen enz. enz.

Er zijn meerdere manieren van plannen en leren. Het is voor iedereen anders welke manier het best werkt. Er is tijd voor nodig om erachter te komen welke manier het best werkt. Je kunt er alleen maar achter komen wat werkt, door verschillende manieren uit te proberen. Is die manier eenmaal gevonden, dan kan de leerling zich deze manier helemaal eigen gaan maken, door veel te oefenen. Plannen of leren leer je dus niet in een lesje van een uur.

2. Gewoontes aanleren:

Zoals ik net al schreef is het belangrijk dat een leerlingen er eerst achter komt welke manieren van leren en plannen werken voor hem/haar. Wanneer deze manier gevonden is, komt het inoefenen. Wanneer een leerling de vaardigheid beheerst, is het belangrijk hier een gewoonte van te maken. Een gewoonte is iets wat je doet zonder dat je erover na hoeft te denken dat je het gaat doen. Denk aan het poetsen van je tanden. Voor mij is het een gewoonte om elke week te beginnen met het maken van een weekplanning, daarnaast maak ik elke werkdag een dagplanning. Dit is een gewoonte. Ik hoef er niet over na te denken of ik dit ga doen, ik doe het gewoon. Daardoor kost het veel minder energie om dit te gaan doen. Voor leerlingen werkt dit hetzelfde. Wanneer ze vaste routines ontwikkelen, dan wordt dit een gewoonte en zal het minder discipline kosten om het ook daadwerkelijk te gaan doen. Een gewoonte is bijvoorbeeld het elke dag invullen van een planning. Of beginnen met het maakwerk of…

Een gewoonte is lastig aan te leren. Totdat iets een gewoonte is, heb je namelijk elke dag de discipline nodig om het ook daadwerkelijk te gaan doen. Je ontwikkelt een nieuwe gewoonte door een manier van doen een langere tijd vol te houden. Gemiddeld is hiervoor 66 dagen nodig, 2 maanden dus!

3. Terugval tackelen:

Een heel groot deel van de leerlingen heeft na een bepaalde tijd een terugval. Ik zie het volgende veel gebeuren: leerlingen gaan na het stellen van doelen en het maken van een plan enthousiast aan het werk. Ze gaan vol goede moed aan de slag met hun planning, houden hun huiswerk bij en ontwikkelen nieuwe manieren van leren. Ze behalen resultaten die een stuk hoger zijn. Toch komt er vaak een moment wanneer ze denken “Het is wel veel werk, daar heb ik geen zin in.” “Het gaat zo goed, het is niet meer nodig om te plannen.” Enz. Dan stoppen ze met het plannen en op de manier leren die bij ze past. Ook dit merken ze dan weer snel aan hun resultaten 😉 En dan komt het echte grote leermoment! Nu hebben ze zelf nogmaals ervaren dat het plannen en leren wel nodig is en dat het toch eigenlijk wel goed werkte. Waarna ze weer extra gemotiveerd zijn om hiermee aan de slag te gaan.

Wanneer je leerlingen een langere periode begeleidt dan kon je ze ondersteunen en coachen tijdens dit proces. Nu ze de vaardigheden (beter) beheersen en het nieuwe ervan af is, komt het aan op concentratie, taakgerichtheid en doorzettingsvermogen. Door hier met leerlingen over in gesprek te gaan en met ze te bespreken wat er gebeurt, doen ze inzichten op die ze echt verder helpen.

4. Complexere vaardigheden trainen:

Door een langere periode met een leerling mee te lopen, kun je tijdens de coaching ingaan op de complexere vaardigheden. De hulpvraag ligt vaak bij het leren leren en plannen. Complexere vaardigheden die hieronder liggen zijn bijvoorbeeld metacognitie en gedrag. Denk aan hulp vragen en problemen oplossen. Wanneer leerlingen echt zelfstandig zijn, beheersen ze deze vaardigheden. Het coachen op deze vaardigheden komt vaak pas na een aantal weken. Wanneer de leerlingen al de eerste stappen hebben gezet op het gebied van leren en plannen.