De reparatiereflex

Moeder en dochter zitten tegenover me aan tafel. Een kennismakingsgesprek. We bespreken waar Rianne hulp bij nodig heeft. De aanmelding was gericht op extra uitleg bij een aantal vakken. Tijdens het gesprek blijkt al heel snel dat het een laag dieper gaat. Rianne heeft weinig motivatie voor school. Ook vertelt ze dat ze eigenlijk niet weet hoe ze moet leren, waardoor ze meestal maar een beetje in haar boek zit te staren.

We praten nog een poosje verder en komen nog een laag dieper. De laag waar het eigenlijk echt om gaat. Moeder: “Wij zijn het zat om zoveel met school bezig te zijn en haar steeds maar achterna te zitten. We moeten haar meer loslaten. En dat is moeilijk.”

Elke ouder weet hoe moeilijk loslaten is.
Hoe moeilijk het is om jouw kind niet steeds te herinneren aan die toets die eraan komt of de gymspullen die meegenomen moeten worden.

Dit behoeden voor fouten zorgt ervoor dat kinderen hun verantwoordelijkheid niet meer nemen en niet zelfstandig worden. Het is namelijk niet nodig om zelf die verantwoordelijkheid te nemen. Ze zijn het gewend om overal aan herinnerd te worden. En dat problemen voor ze opgelost worden.

Deze moeder en dit meisje willen dit patroon doorbreken en vragen daarbij om hulp.
Als professional herken je dit patroon vast bij je leerlingen en hun ouders.

Maar hoe kun je deze leerlingen en hun ouders nou helpen, zonder in die valkuil te stappen?
Want reken maar dat wij dit als professional ook vaak doen. Uiteraard met de beste bedoelingen, maar vaak werkt het averechts.

Wat er namelijk vaak gebeurt, is dat we de neiging hebben om leerlingen te gaan overtuigen of goedbedoelde adviezen te geven. Denk aan:
“Voor jou is het goed om een planning te maken, dat zal je veel meer overzicht en rust geven. Ben je ook nog veel sneller met je huiswerk klaar.”
“Als je nou ’s middags meteen aan je huiswerk begint, dan is het gewoon klaar, en heb je de hele avond vrij.”
Dit wordt ook wel de reparatiereflex genoemd. Als we een leerling begeleiden dan willen we diegene graag helpen. Deze intentie is uiteraard goed. Maar het werkt averechts wanneer je iemand wilt motiveren om zelf te willen veranderen.

Je kent het vast, je vertelt iets aan iemand en diegene begint je meteen allemaal ongevraagde adviezen te geven. Irritant toch? Toch gebruiken we de reparatiereflex vaker dan we denken.

Wil je afstappen van de reparatiereflex? Deze eerste stappen helpen je hierbij:
-          Herken dat je aan het repareren bent.
-          Luister wanneer je met iemand in gesprek bent (zonder vast na te denken over je volgende vraag).
-          Luister zonder oordeel.
-          Vraag toestemming wanneer je een advies wilt geven (Mag ik je een paar tips geven?).

Herken jij bij jezelf die reparatiereflex en wil je hier wat aan veranderen omdat je merkt dat het niet werkt bij je leerlingen? Hoe je op een andere manier in gesprek kunt gaan, leer je tijdens de training Motiverende gespreksvoering. Op de pagina van de training lees je wat eerdere deelnemers in deze training geleerd hebben.