Concentratieproblemen oplossen met fidget toys?
Vorige week plaatste ik dit bericht op Social Media:
Weet jij wat dit is?
Mijn zoon (groep 6) stopte dit gisteren in zijn etui om weer mee naar school te nemen. Ik vroeg hem er een foto van te maken voor Social Media. Niet verwacht dat hij er zoiets artistieks van zou maken :)
Hint: ik word er als 'concentratiespecialist' erg blij van dat ze dit op school uitdelen.
Er kwamen veel reacties op dit bericht. Een deel van de mensen heeft geen idee wat het is. Anderen weten dat het een fidget toy is en zijn er enthousiast over.
2 vragen die naar boven komen naar aanleiding van dit bericht over deze fidget toy zijn:
Waarom zou je leerlingen dit wel of niet laten gebruiken in de klas?
Weten jij (en je leerlingen) waarom dit werkt bij concentratieproblemen?
Waarom zou je leerlingen dit wel of niet laten gebruiken in de klas?
Toen ik een aantal jaren terug als leerkracht voor groep 7/8 stond, waren de fidget toys net in opkomst. Het begon met de Tangle en daarna kwamen de fidget spinners. Wat er toen vooral gebeurde was dat het een rage werd, waardoor alle kinderen het wilde hebben en de tafels in de klas vol lagen met de fidget spinners.
Het resultaat: het mocht van mij als leerkracht niet gebruikt worden. 'Alle rotzooi van je tafel af!'🙂
Waarom het niet mocht van mij; ik wist te weinig waarom en onder welke voorwaarden dit goed zou kunnen helpen om de concentratie te verbeteren. Het zorgde op dat moment juist voor onrust in de klas. Tafels lagen er vol mee, het was een uitdaging om de fidget spinner zo lang mogelijk te laten spinnen en het maakte geluid, kortom allemaal afleiding.
Heel wat jaren verder (zo klink ik wel heel oud....), heb ik me helemaal verdiept in het verbeteren van de concentratie, geef ik hier trainingen over aan onderwijsprofessionals over concentratie en zou ik een fidget toy, zoals die op de foto, juist aanraden.
Omdat ik nu weet waarom dit werkt. Ook weet ik dat het een dun lijntje is wanneer het werkt om de concentratie te verbeteren en wanneer het juist afleidt. En daarom is het zo belangrijk dat jij en je leerlingen weten waarom het zo is dat fidget toys kunnen helpen bij het verbeteren van de concentratie.
Weten jij (en je leerlingen) waarom dit werkt bij concentratieproblemen?
Dit heeft te maken met ons denkbrein. Ons denkbrein wordt altijd helemaal gevuld.
Waarmee wordt het brein dan gevuld?
Stel jij geeft instructie, een deel van het denkbrein van de leerlingen is dan bij die instructie. Dit is nooit het hele denkbrein, alleen al omdat we veel sneller kunnen denken dan praten. Er is dus ruimte over voor andere prikkels.
( In het boek focus aan/uit wordt zelfs gesteld dat er bij de meeste taken maar 20% van ons denkbrein gebruikt wordt. Wat betekent dat er nog veel meer ruimte voor afleiding voor prikkels zou zijn als op deze afbeelding...)
Doen we niks met die lege ruimte, dan krijgen de prikkels alle kans. Externe prikkels komen dan veel duidelijker binnen, gedachten die ons te binnen schieten, dagdromen...
Deze prikkels nemen ons denkbrein dan eigenlijk over, wanneer er steeds minder ruimte voor de instructie is en dus ook geen concentratie.
Als leerkracht kun je er natuurlijk veel aan doen om de instructie zo boeiend mogelijk te maken, waardoor het makkelijker is voor de leerlingen om hun concentratie erbij te houden. Toch zal het je niet lukken om daarmee het denkbrein voor 100% te vullen.
Leerlingen kunnen de ruimte die leeg is vullen door een simpele taak die geen aandacht vraagt ernaast te doen. Dit kan zijn het spelen met een fidget toys. Belangrijk is dat dit  geen bewuste aandacht vraagt. Wanneer het bewuste aandacht vraagt, dan gaat de aandacht naar de fidget toy in plaats van naar de instructie.
Doordat de ruimte die over is gevuld is met het spelen met de fidget toy, is er minder ruimte voor prikkels, waardoor het makkelijker is om je aandacht erbij te houden.
Een fidget toy is natuurlijk niet de enige manier om die ruimte te vullen, dit kan bijvoorbeeld ook door het maken van aantekeningen of doodelen.
Waarom vind ik het nou zo belangrijk dat leerlingen dit principe van de leegte vullen snappen?
Omdat wanneer ze dit niet snappen het al snel 'door kan slaan'.
Wanneer het spelen met de fidget toy niet meer onbewust, maar bewust gaat, dan heeft het juist slecht voor je concentratie, omdat je aandacht zich dan vooral op de fidget toy richt, in plaats van op de instructie.
De ene persoon is uiteraard sneller onderprikkelt of overprikkelt dan de andere. Het principe dat het denkbrein zich altijd helemaal vult, is voor iedereen hetzelfde. De uitdaging voor ieder persoon is om op zoek te gaan naar de juiste mate van prikkels, waardoor je in een staat van concentratie (flow) kunt raken.
Ontdek in het boek 'Motiveer en leer!' hoe je jouw leerlingen kunt leren om effectief te leren, doeltreffend te plannen en zich optimaal te concentreren, zodat ze niet alleen weten hoe het moet, maar het ook daadwerkelijk doen. Klik hier om het boek te kopen.