Inzicht in eigen gedrag

'Afgelopen schooljaar ging het niet zo goed op school. Maar dat kwam omdat ik er gewoon niet zoveel aan gedaan heb. Ik weet zeker dat als ik nu mijn best ga doen, het gewoon goedkomt.'

Herkenbaar zo'n soort uitspraak? Vaak uitgesproken door een middelbare scholier die echt wel weet dat er iets moet veranderen, maar die daar ook weer niet al te veel moeite voor wil doen. En die de noodzaak van veranderen niet echt inziet....

Om effectief te leren is het voor de meeste tieners nodig dat ze hun gedrag veranderen. Bijvoorbeeld het bijhouden van huiswerk, een planning maken en uitvoeren of geconcentreerd leren voor een toets. Om te kunnen veranderen is het nodig dat je het nut inziet van deze verandering. Om het nut te kunnen zien, is inzicht in eigen gedrag nodig. Weten waar je goed in bent en weten welke vaardigheden je nog kan/moet verbeteren. En daarnaast weten wat het je oplevert als je met deze vaardigheden gaat oefenen.

Leren leren is complex. Er komen vele vaardigheden bij kijken. Ik zie veel tieners die het stom van zichzelf vinden dat het leren niet lukt. Ze vinden dat ze gewoon voor een toets moeten kunnen leren of zich op hun huiswerk moeten kunnen concentreren. Maar het lukt ze niet, vaak omdat ze niet goed weten hoe ze dit moeten doen en welke manier bij ze past. Als ze zien welke vaardigheden er allemaal nodig zijn om effectief te kunnen leren, dan zijn dit er altijd veel meer dan ze dachten. Als ze zien hoeveel er nodig is, dan is het ineens een stuk minder stom dat dit nog niet lukt. Er zijn immers een heleboel vaardigheden voor nodig.

Allereerst komt dus het inzicht in welke vaardigheden er allemaal nodig zijn om effectief te kunnen leren. De volgende stap is dat de leerling voor zichzelf in kaart brengt welke vaardigheden hij goed beheerst, wat er beter kan en wat er beter moet. Dit kan de leerling in kaart brengen door het invullen van de zelftest.

In deze zelftest wordt er gekeken naar de volgende gebieden:
- Concentratie
- Doorzettingsvermogen
- Flexibiliteit
- Gedrag
- Plannen
- Zelfevaluatie
- Leren

De leerling schat zichzelf eerst per onderdeel in met een cijfer, daarna vult hij voor de verschillende onderdelen een aantal vragen in. Waar ook een cijfer uitkomt. Dit cijfer kan dan vergeleken worden met het cijfer waarmee de leerling zichzelf eerst ingeschat heeft. Alle cijfers worden daarna in de cirkel ingevuld (zie afbeelding) zodat de leerling een goed overzicht heeft.

Zo helpt deze zelftest de leerling om inzicht te krijgen in welke vaardigheden er nodig zijn om effectief te leren, waar hij goed in is en waar er kansen liggen om te verbeteren.

De zelftest is één van de downloads bij mijn boek 'Motiveer en leer!'. Je kunt deze downloads gratis aanvragen.

Klik hier om deze zelftest gratis te downloaden.

De ingevulde zelftest is een heel mooi instrument om met de leerling in gesprek te gaan. Door door te vragen op wat de leerling ingevuld heeft, kun je de leerling aan het denken zetten over het eigen gedrag en krijg jij natuurlijk ook veel informatie over de huidige manier van leren. Zo breng je voor de leerling en voor jezelf de beginsituatie goed in kaart.
'Je hebt ingevuld dat het maken van een planning goed gaat. Kun je vertellen hoe je dit doet?
'Je geeft aan dat het zelfstandig met je huiswerk starten beter moet. Wat zou het jou opleveren als dit beter gaat?
'Je hebt ingevuld dat je wel leerstrategieën kent, maar dat je deze niet gebruikt. Ik ben benieuwd naar hoe dit zit. Hoe heb je het leren voor je laatste toets aangepakt?'

Naast het in kaart brengen van de beginsituatie is de zelftest ook goed bruikbaar om te gebruiken bij het stellen van doelen. En om de voortgang te meten. Na een periode begeleiding kun je de zelftest nogmaals door de leerling in laten vullen. Ik heb al meerdere keren met leerlingen gehad dat ze toen pas inzagen wat een groei ze doorgemaakt hadden. Het zien van de 2 zelftesten naast elkaar maakt de groei heel inzichtelijk.

Kortom een zeer bruikbaar document bij de begeleiding van jouw leerlingen bij het leren, plannen en concentreren. Klik hier om deze zelftest gratis te downloaden.