Motivatie is er altijd, maar zit soms verstopt.

Motivatie om te leren en verder te ontwikkelen is er altijd, die is alleen niet altijd te zien. Mogelijk heb je nu meteen een leerling in je hoofd waarvan je denkt ‘die is echt niet gemotiveerd om te leren’. In dit blog nodig ik je uit om hier eens op een andere manier naar te kijken.

Angst

Vaak zit motivatie verstopt onder angst:

• Angst om het niet te kunnen;
• Angst voor iets nieuws;
• Angst voor onzekerheid;
• Angst om anders te zijn;
• Angst om niet goed genoeg te zijn.

Capaciteit

Angst heeft vaak te maken met de capaciteit. Stel dat een leerling moet gaan leren voor een toets dan helpt het als hij weet hoe hij het leren aan moet pakken, heeft opgelet tijdens de les, zijn huiswerk heeft gemaakt en hulp heeft gevraagd toen hij het niet begreep.
Behalve dat de leerling bepaalde vaardigheden moet beheersen om iets te kunnen, gaat het er ook om dat hij er in gelooft dat hij het kan.

Motivatie

Om gedrag te vertonen (leren, opletten, op tijd komen enz.) moet de innerlijke drang om iets te doen, groter zijn dan de motivatie om het niet te doen of iets anders te doen. De innerlijke drang wordt groter wanneer de leerling een doel heeft en ook duidelijk voor zichzelf heeft wat de positieve gevolgen van een doel zijn.

Voorbeeld: de leerling die vaak te laat komt. Dit kan moeilijk gedrag zijn om te doorbreken. Het kan een gewoonte geworden zijn om steeds te laat te komen. Wanneer je de leerling aanzet tot denken over de gevolgen van dit gedrag, een doel wat hij wil bereiken en wat de positieve gevolgen van dit doel zijn, dan wordt de drang om het gedrag te veranderen groter. Je kunt hierbij ook een groot doel van de leerling koppelen aan dit gedrag.

Doel: eindexamen halen. Gevolgen van steeds te laat komen: irritatie bij docenten en klasgenoten, schorsing, uitleg missen. Positieve gevolgen van op tijd komen: docenten en klasgenoten kijken weer positief naar me en willen me daardoor weer helpen, uitleg wel horen, goede start van de dag.

Omgeving

Daarnaast is de omgeving heel belangrijk. De fysieke en sociale omgeving stimuleert of belemmert gedrag. Een leerling die zich fijn en veilig voelt thuis, een plek heeft om rustig te leren en die aangemoedigd wordt door zijn ouders die komt makkelijker tot leren. Bij sommige leerlingen worden niet aan de basisbehoeften als een veilig thuis, liefde, genoeg slaap, eten/drinken en erkenning voldaan, deze leerling zal veel moeilijker tot leren komen.

Capaciteit, motivatie en omgeving hebben natuurlijk met elkaar te maken en ze beïnvloeden elkaar.

Als je ergens niet goed in bent, dan heeft dat invloed op je motivatie. Als je iets vaak doet, wordt je er beter in, wat ook weer invloed heeft op je motivatie. Succeservaringen versterken de motivatie.

Het is de uitdaging om er in gesprek met je leerlingen achter te komen wat ze tegenhoudt. Dan kun je ze motiveren om ook daadwerkelijk hun gedrag te veranderen.

In mijn boek ‘Motiveer en leer!’ heb ik een stukje geschreven over mijn motivatie die als tiener verstopt zat. Onder een laag faalangst. Ik was bang om het niet te kunnen. Met als gevolg dat ik bijna niks deed. En als ik dan eens wel wat deed (want ergens wilde ik echt wel, en wilde ik vooral niet blijven zitten), dan zette ik me nooit voor 100% in. Je kunt je vast voorstellen dat mijn schooltijd door deze strategie niet erg soepel is verlopen…

Die faalangst is intussen veel minder geworden, maar nog niet verdwenen. Af en toe steekt het nog de kop op. Als tiener koos ik dan voor de vermijdingsstrategie, nu doe ik dat niet meer. Nu doe ik het ondanks de angst toch. Het helpt al enorm dat ik weet hoe dit werkt in je hersenen. Ook alle succeservaringen helpen me steeds een stapje verder. Waardoor ik ook weer beter leer om te gaan met dingen die niet zo goed gaan. Het herkennen van dit proces bij jezelf, het daardoor kunnen herkennen bij je leerlingen en dit met ze delen is heel waardevol.

Waar ben jij gemotiveerd voor wat je maar niet doet? Waar ben je bang voor?

Meer lezen over motivatie en hoe je hierover in gesprek kunt gaan met je leerlingen? Koop dan nu mijn boek: Motiveer en leer! Klik hier om het boek te kopen. (je betaalt alleen de drukkosten en verzendkosten)