Het zelfinzicht van Jelmer.

“Ik start zelfstandig met een taak.” Dit is 1 van de 3 doelen die Jelmer bij het begin van de begeleiding gesteld heeft. Nu zitten we in week 8. We evalueren hoe het gaat.

Ik: “Hoe gaat het met het zelfstandig starten van een taak?”
Jelmer: “Ja, goed.”
Ik: “Wat gaat er goed?”
Jelmer: “Het lukt beter om zelf te beginnen met mijn huiswerk.”
Ik: “Je moeder hoeft je er minder aan te herinneren.”
Jelmer: “Ja, klopt. Soms nog wel hoor, maar het gaat al wel veel beter.”
Ik: “Wat doe je nu anders waardoor het beter gaat?”
Jelmer: “Ik heb meer vaste tijden om huiswerk te maken, ik doe het eigenlijk altijd meteen als ik uit school kom. Dan kan ik het ook niet vergeten.”
Ik: “Handig. Hé, toen we net begonnen met de begeleiding heb je jezelf een cijfer gegeven op een schaal van 1-10. Waarbij 1 betekent dat het nooit lukt om zelfstandig te beginnen en 10 betekent dat dit altijd lukt. Wat voor cijfer geef je jezelf nu?”
Jelmer: “Een 5. Het gaat al een stuk beter, maar het kan wel nog beter.”
Ik: “En als je terugkijkt naar toen we begonnen met de begeleiding. Welk cijfer was het toen?”
Jelmer: “Een 3.”
Ik: “Heb je nog enig idee wat voor cijfer je toen genoemd hebt? Ik heb het opgeschreven.”
Jelmer: “Geen idee.”
Ik: “Een 7.”
Jelmer: (dubbel van het lachen) “Dat slaat echt nergens op. Het ging toen echt helemaal niet goed.” 

Schaalvragen zijn hele krachtige vragen om in te zetten bij de begeleiding van leerlingen.

Waarom het inzetten van schaalvragen zo handig is:

• Het vergroot het zelfinzicht. In het gesprek met Jelmer blijkt dat Jelmer nu zelf tot het inzicht is gekomen dat het bij de start niet zo goed ging als hij toen dacht. Dat was mij toen ook wel duidelijk, maar ik heb liever dat hij er zelf achter komt dan dat ik het hem vertel.
• Met kleine stapjes vooruit. Gedragsverandering gaat met kleine stapjes. Elke keer weer een stapje vooruit. Met het stellen van schaalvragen kun je dit heel inzichtelijk maken. Wat voor cijfer iemand zichzelf ook geeft. Zo stelde ik Jelmer aan het begin de vraag: “Je staat nu op een 7, wat kun je doen om hier een 7,5 van te maken?” Waarbij het dus niet uitmaakt dat het zelfinzicht dat het geen 7 is, er nog niet is. Ik weet dat dit later wel weer terugkomt. Het gaat om die kleine stap vooruit en die kun je ongeacht het cijfer bespreken.
• Positieve benadering. Zelden geeft iemand zichzelf een 1 ergens voor. Er is niks wat echt nooit lukt. Een leerling die moeite heeft met concentreren, zal altijd wel momenten hebben dat dit wel lukt (bijvoorbeeld bij het sporten of gamen). Zelfs met een 2 kun je de vraag stellen: “Een 2. Wat maakt dat het geen 1 is?”
• Vooruitgang zien. Tijdens een evaluatiemoment kun je vragen welk cijfer de leerling zichzelf dan geeft. Als het goed is, gaat deze vooruit. Een mooi moment om in gesprek te gaan over dat wat er allemaal al beter gaat en lukt.
• Motivatie vergroten. Je kunt de schaalvraag ook inzetten om te vragen hoe belangrijk het voor iemand is. Bijvoorbeeld: “Hoe belangrijk is het voor jou om over te gaan?” Daarna kun je dit zo uitvragen dat de leerling zelfmotiverende uitspraken doet en zo de motivatie vergroten.
• Ervaren. Je kunt het bespreken van een schaal op papier doen. Je kunt de ander het ook laten ervaren. Je kunt dit ook met een groep doen, waarbij je niet eens hoeft te weten wat het probleem/doel is. Je stelt hierbij verschillende vragen, waardoor het zelfvertrouwen toeneemt (er zijn tenslotte al veel dingen gelukt) en waardoor de leerling een eerste stap bedenkt om meteen mee aan de slag te gaan.

Kortom schaalvragen zijn zeer krachtig om in te zetten tijdens de begeleiding van je leerlingen.

Dit is 1 van de technieken waar we tijdens de training Motiverende Gespreksvoering in het onderwijs mee aan de slag gaan.

Deze training is interessant voor jou als je merkt dat leerlingen vaak thuis niet doen wat je met ze afgesproken hebt. Er komt steeds van alles tussen waardoor ze het niet gedaan hebben. Je vindt dit frustrerend, want je merkt dat ze zo niet de resultaten behalen die ze wel zouden kunnen behalen.

Tijdens de training leer je hoe je in gesprek kunt gaan met jouw leerlingen om de motivatie te vergroten. Je weet welke gesprekstechnieken je in kunt zetten bij weerstand. Je hebt handige formats voor je gesprekken. Je kunt casussen inbrengen en krijgt feedback op je gesprekken. Zodat jouw leerlingen meer halen uit jouw begeleiding en jij meer kunt genieten van de vooruitgang die jij bij jouw leerlingen ziet.