Jeroen (15 jaar) zit tegenover me met zijn moeder. Hij komt voor een kennismakingsgesprek. Hij wiebelt heen en weer en is duidelijk niet op zijn gemak. Op mijn vragen geeft hij korte antwoorden of zegt hij 'ik weet het niet'.
Jij hebt vast ook wel eens in zo'n situatie gezeten. Het voelt ongemakkelijk. Je weet niet meer zo goed wat je nog meer moet vragen. En op de antwoorden die je krijgt kun je niet goed doorvragen. Je wilt ook niet alleen maar vragen op de leerlingen afvuren om te voorkomen dat het een kruisverhoor wordt...
De kans is groot dat je de stiltes op gaat vullen door zelf veel te praten. Door alvast weer een volgende vraag te stellen, zelf met suggesties te komen of dan maar dingen uit te gaan leggen. Dat voelt in ieder geval wat minder ongemakkelijk.
Als je dit herkent, weet dat je niet de enige bent. Veel mensen die bij mij een training volgen geven aan dat ze meer stiltes zouden willen laten vallen. Ze geven aan dat ze zelf teveel aan het woord zijn. De reden dat ze die stiltes willen laten vallen is om de ander de mogelijkheid te geven om even na te kunnen denken. En om ze de ruimte te geven om te praten. Als jij zelf veel aan het woord bent, dan maakt dit automatisch dat de ander minder zal zeggen.
Stiltes opvullen komt eigenlijk altijd voort uit het ongemakkelijke gevoel dat dit geeft. Het kan dat je je wat onzeker begint te voelen op zo'n moment. Wat als gevolg kan hebben dat je teveel in je hoofd gaat zitten. Je gaat heel erg nadenken over wat je nog kunt zeggen, wat de ander van je zal vinden, hoe dit nu verder moet enz. Zo ben je onbewust meer met jezelf bezig dan met de ander.
Wat kun je nou doen om van een ongemakkelijk gevoel naar een goed gevoel te gaan:
- Leg de lat laag (voor de ander én voor jezelf). Het is voor sommige leerlingen heel spannend om voor het eerst met jou te praten. Dat is oké. Het belangrijkste bij zo'n eerste gesprek is dat het een goede start is voor het vervolg. Geef de leerling het gevoel dat hij alles aan jou kan vertellen, dat je geen oordeel hebt en dat je oprecht geïnteresseerd bent.
- Praat ook over andere dingen. Bij Jeroen merkte ik al snel dat hij het moeilijk vond om antwoorden te geven op vragen die over school gingen. Het heeft dan geen zin om hierover door te gaan. We hebben het daarom eerst gehad over wat hij leuk vindt om te doen enz. Daarna kwam het gesprek heel natuurlijk op wat hij op school dan leuk vindt en ook waar hij wel wat hulp bij kon gebruiken.
- Stel de leerling gerust. Leerlingen willen tijdens een gesprek weten wat ze aan jou hebben en wat ze de komende periode van je kunnen verwachten. Ik vraag altijd eerst aan de leerling of ik ze iets hierover mag vertellen: 'Mag ik je vertellen over hoe het gaat als je besluit om samen aan de slag te gaan?'. Dan leg ik uit hoe we werken, waarbij de nadruk vooral ligt op: we doen het samen. Ik ga jou niet vertellen wat je moet doen, we gaan samen op zoek naar de manier die werkt voor jou. Ik spreek hierbij ook duidelijk de verwachtingen naar de leerling uit. Daarna vraag ik de leerling wat hij hiervan vindt.
- Durf stiltes te laten vallen. Het is natuurlijk een beetje een open deur. Maar durf het aan om stiltes te laten vallen. Geef de ander de ruimte om even na te denken.
- Durf de stiltes ook te doorbreken. Lekker tegenstrijdig met het vorige punt natuurlijk. Maar een stilte kan ook te lang duren. Zeker tijdens een eerste gesprek en als de leerling zich al ongemakkelijk voelt. Soms zal je je realiseren dat een leerling echt geen antwoord weet op je vraag. Omdat de vraag op dat moment nog te moeilijk is of omdat je je vraag niet goed gesteld hebt. Zeg het dan gewoon. 'Die vraag was veel te ingewikkeld gesteld, sorry. Ik stel 'm nog een keer, maar dan wat duidelijker.'
Vaak zijn we geneigd om wanneer een leerling weinig zegt, zelf meer te gaan zeggen en doen. Terwijl het ook juist in die situatie (wanneer het ongemakkelijk voelt) een stapje terug te doen en de rust te houden.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wil jij leren om vanuit rust en met zelfvertrouwen gesprekken met leerlingen te voeren?
Tijdens de training Motiverende gespreksvoering leer je:
- Goede vragen stellen waardoor de leerlingen aangezet wordt tot denken;
- Reflecteren op wat de leerling zegt, waardoor deze zich nog meer begrepen voelt;
- De beslissingsbalans met leerlingen invullen, waardoor ze een weloverwogen keuze kunnen maken;
- Verandertaal ontlokken, waardoor de eigen motivatie van leerlingen vergroot wordt;
- De leerling zelf na te laten denken over oplossingen, waardoor de regie bij de leerling blijft.
Met als resultaat:
- Leerlingen die opener zijn en zelf met oplossingen komen;
- Leerlingen die wel in actie komen en stap voor stap hun gedrag gaan veranderen;
- Fijne en effectieve gesprekken met je leerlingen;
- Leerlingen die je positief verrassen: met inzichten, ideeën, alles wat ze thuis gedaan hebben.
Klik hier om meer over de training te lezen.
