Jouw oordeel doet er niet toe tijdens een gesprek.
Het gaat niet om jou.
Het gaat om de ander.
Is het mogelijk om geen oordeel te hebben?
Ik weet het niet. Ik weet wel dat je het hebben van geen oordeel kunt oefenen. Ik weet ook dat het in sommige situaties verdomd lastig is om geen oordeel te hebben. Het oefenen met het hebben van geen oordeel begint met je oordeel voor jezelf houden. En jezelf daarnaast voorhouden dat jouw oordeel er niet toe doet. Een oordeel kan negatief en positief zijn, maar met beide help je de leerling niet.
Betekent dit dat je dan alles maar prima vindt wat een leerling je vertelt? Voor mij niet. Ergens geen oordeel over hebben, betekent niet dat je het ook goedkeurt. Dat is wat anders. Het betekent dat je de ander accepteert zoals hij/zij is.
Waarom is het zo belangrijk om geen oordeel te hebben?
Het gaat om de ander. Je wilt de ander stimuleren tot zelfonderzoek. Jouw oordeel blokkeert het zelfonderzoek. Diegene gaat namelijk daar over nadenken, in plaats van dat hij/zij bezig is met zelfonderzoek.
Een oordeel kan subtiel zijn. Ik denk dat we vaker een oordeel hebben dan dat we zelf doorhebben (ik tenminste wel).
Denk aan even een wenkbrauw optrekken.
Maar ook het prijzen van een ander. “Ik vind het heel fijn dat je dit zo open aan me vertelt.”
Het effect van luisteren zonder oordeel:
De ander voelt zich gezien, geaccepteerd, gewaardeerd en begrepen.
Hoe kan je luisteren zonder oordeel?
De eerste stap is om je heel bewust te zijn van het wel of niet hebben van een oordeel. In het begin zal je merken dat je snel ergens een oordeel over hebt. Ik merkte zelf dat ik door het inzetten van de technieken van Motiverende gespreksvoering veel beter naar de ander ging luisteren en daardoor helemaal niet meer stilstond bij wat ik er zelf van vond. En op een gegeven moment bij mezelf merkte, dat ik er ook echt niks van vond. Dat voelt eigenlijk heel bevrijdend. Het maakt het veel makkelijker om echt goed naar een ander te luisteren.
Een gesprekstechniek die je hiervoor goed in kunt zetten is reflectief luisteren. Hierbij reageer je met een korte stelling op wat de leerling jou vertelt. Je geeft terug aan de ander wat je denkt dat de ander bedoelt of ervaart. Je bent dus eigenlijk beredeneerd aan het gissen naar de bedoeling of emotie. De uitspraak van iemand is alleen maar het puntje van de ijsberg, het meeste van de ijsberg zit onder water en je probeert juist daarop te reageren.
Het positieve effect ervan is dat je de ander uitdaagt tot zelfonderzoek en dat de ander zich begrepen voelt. Dit is weer goed voor de samenwerkingsrelatie en maakt dat de ander meer wil vertellen aan je.
Een positief effect voor jezelf is dat je veel beter luistert naar de ander. Je moet echt goed luisteren om een rake reflectie te geven én daardoor begrijp je de ander ook veel beter. Wat het ook weer makkelijker maakt om zonder oordeel te zijn.
En zo is de cirkel rond.
Reflectief leren luisteren kan dus een enorm verschil maken in de gesprekken die je met leerlingen voert. Zoals je zult begrijpen is dit niet iets wat je van het ene op het andere moment kunt. Oefenen is noodzakelijk. Oefenen tijdens een training, maar vooral ook het oefenen in de praktijk.
Zin om hiermee te oefenen?
Kijk dan eens naar de training Motiverende gespreksvoering in het onderwijs:
Luisteren zonder oordeel is 1 van de belangrijkste elementen uit Motiverende gespreksvoering.
Vergroot de motivatie van jouw leerlingen, zodat jouw leerlingen ook echt gaan doen wat je met ze afspreekt.
Leer motiverende gesprekken voeren met je leerlingen. Gesprekken die het verschil maken. Hiermee zet je de leerling zelf aan tot denken. De leerling wordt eigenaar van het eigen leerproces. De leerling wil zelf, er ontstaat gedragsverandering waardoor je veel meer resultaat kunt behalen met jouw leerlingen.
