Het gedrag van mijn leerling is zo wisselvallig. Elke keer als we een gesprek hebben dan zegt hij dat hij zijn best gaat doen om op tijd op school te komen. Dat doet hij dan 2 dagen en daarna stopt het en valt hij weer terug. Zijn motivatie om het vol te houden is zo snel na het gesprek verdwenen. Het lijkt niet alsof dat dan heel bewust gebeurt, het lijkt hem een soort van te overkomen.'
'Mijn leerling heeft zich dan voorgenomen om 's middags huiswerk te maken, maar bijna zonder dat hij het doorheeft zit hij dan toch weer te gamen. Achteraf baalt hij er dan van, maar het gebeurt hem wel steeds weer.'
'Eén van mijn leerlingen liet me vorige week trots een planning zien die ze gemaakt had. Super duidelijk en overzichtelijk. Achteraf vertelde ze dat het 3 dagen gelukt was om de planning uit te voeren, daarna was ze het vergeten.'
Herken jij dit wisselvallige gedrag ook bij jouw leerlingen?
En misschien ;-) ook wel bij jezelf?
Dit wisselvallige gedrag bij het veranderen van gedrag is verklaarbaar.
Twijfel hoort bij verandering
Het heeft te maken met twijfels die horen bij verandering. Er zijn altijd redenen om wel te veranderen. Aan de andere kant zijn er ook altijd redenen om de situatie te houden zoals deze is. Deze tegenstrijdige gevoelens worden ook wel ambivalentie genoemd. 'Ik wel wel veranderen, maar...'
Zolang een leerling in die ambivalentie blijft hangen, gebeurt er waarschijnlijk weinig. De leerling gaat er niet (echt) mee aan de slag of je ziet wisselvallig gedrag ontstaan. Ambivalentie kost veel energie en werkt daarnaast ook verstarrend. De leerling blijft in 'niemandsland' hangen. Er wordt geen keuze gemaakt om te veranderen, maar ook de keuze om het zo te laten als het is, wordt niet gemaakt. Dit verklaart ook waarom een leerling soms wel actief ergens mee aan de slag kan ga na een gesprek met jou en dat dit dan na een aantal dagen weer stopt. In dat geval heeft de leerling na jullie gesprek wat motivatie gekregen om ermee aan de slag te gaan. Na een korte periode neemt de ambivalentie weer de overhand. De twijfels 'winnen' het dan van de motivatie.
Daarom is het zo belangrijk om die twijfels bespreekbaar te maken. Zolang er nog teveel twijfels zijn, is er niet genoeg daadkracht en doorzettingsvermogen om echt te veranderen.
Het is dus belangrijk om ons te realiseren dat ambivalentie bij verandering hoort. Ik heb al vaak meegemaakt dat wanneer ik dit aan een leerling uitlegde, dit voor opluchting zorgde. 'Het is heel normaal dat ik die twijfels heb.' Ook het blijven hangen in die twijfels herkennen ze vaak bij zichzelf. Dat uitleggen en bespreekbaar maken is de eerste stap.
Daarna kun je met de leerling de ambivalentie in kaart brengen. Wat zijn de voordelen en nadelen van de huidige situatie. En wat zijn de voordelen en nadelen van veranderen. Met als doel om de leerling te leren een bewuste keuze te maken en te weten wat de gevolgen zijn van die keuze.
Eigen motivatie om te veranderen vergroten
Door het voeren van gesprekken met leerlingen kun je hun eigen motivatie om te veranderen vergroten. Waardoor ze zelf bewuste keuzes gaan maken en echt aan de slag gaan met het veranderen van gedrag. Uiteraard is dit geen toverstokje die ervoor zorgt dat gedrag veranderen dan ineens makkelijk wordt. Gedrag veranderen is moeilijk, voor iedereen. Juist omdat het een uitdaging is, is het belangrijk om genoeg motivatie te hebben om met het nieuwe gedrag aan de slag te gaan. Zo kan de leerling stap voor stap (met ook af en toe een stapje terug) gedrag veranderen. Door het toepassen van Motiverende gespreksvoering is jouw leerling hard aan het werk, in plaats van jij ;-).
Meer weten? Hier vind je meer informatie over de training Motiverende gespreksvoering in het onderwijs.
